Giza Eskubideak

-1

archive,category,category-giza-eskubideak,category-312,stockholm-core-2.3,select-theme-ver-8.9,ajax_fade,page_not_loaded,menu-animation-underline-bottom,header_top_hide_on_mobile,,qode_menu_,wpb-js-composer js-comp-ver-6.6.0,vc_responsive

28 mayo, 2023

Nork gobernatzen duen erabakitzea

Ez da ohikoa hauteskundeen bezperan kargu politikoak betetzen dituzten pertsonak ebaluatzea. Ohikoa dena da esatea denak berdinak direla, denak joaten direla herriari begiratu gabe, etab. Baina pertsona horiek gure zergetatik kobratzen dute beren lanagatik.

Gainera, gure botoengatik aukeratuak dira. Horregatik, gure gizartearen arazoetan erantzukizunak eta eraginkortasuna eskatzeko eskubidea (eta betebeharra) dugu. Horretan datza demokrazia ere. Gure botoa eskatzen baduzu, emaitza koherenteak eskatzen dizkizugu gure ongizaterako eta aurrerapen sozialak sortzeko, gobernuek herriaren beharrak bete ditzaten. Landu duzunak gure beharrak asetzen ez baditu, herriaren bizitzaren alde beharrezkoak diren aurrerapen sozialak ez baditu asetu, ez dugu zu berriz bozkatu beharra, zure lana ez baita ona izan.

Eta orokortzea ere ez dirudi egokia: politikan erantzukizun-postuetatik aritzen direnak pertsonak dira eta, guztiek bezala, gutxi gorabehera asmatzen dute, edo hemen asmatu eta han porrot egiten dute, edo batzuek asmatu egiten dute zerbitzatzen duten herria kontuan hartzen dutelako, eta beste batzuek ez dute asmatzen, beren interesei gehiago begiratzen dietelako. Hori ebaluatu behar da aukeratzeko orduan. Gerta daiteke, halaber, hautagaitza berean kalitatezko lan politikoa egiten duten pertsonak egotea, gizatasunez; beste batzuek, berriz, kobratu besterik ez egiten dute ondoen. Gure kasuan, botoa pertsona bakoitzarena denez, gure erabakia gehiago oinarritzen da egindako lanagatik kanpainako promesa eta leloengatik baino.

Jarri dugunetik beste sektore bat ere badago, guk aukeratu ez ditugunak: erantzukizun politikoko karguetarako izendatutako pertsonak, hautestontzietan aukeratuak izan direnak. Adibidez: Nafarroako Berdintasunerako Institutuko (NABI) zuzendaria bozketetan ordezkaritza lortu dutenek izendatzen dute, ez hautestontzietan. Zuzendari horren lana txalotzekoa balitz, txalo hori berarentzat eta izendatu zuenarentzat izango litzateke. Bere lana ez bada egokia izan, porrota bai kargua betetzen duenarena, bai izendatu zuenarena eta saileko arduradunarena izango da.

Bitxikeria bat da hori: NABI, Lehendakaritza eta Barne Sailaren barruan dago, eta haren lanaren eta okupazioaren % 80 Foruzaingoarentzat da. Ez al dago sail egokiagorik Berdintasunerako Institutua koordinatzeko? Ez al da Berdintasuna askoz ere gai transbertsalagoa eta nonahikoagoa izan behar gobernu-sail guztietan? Gobernu-antolaketaren azken arduraduna presidentea da, kromo-banaketak zerikusi handiagoa du umekeriarekin eta inprobisazioarekin: (Lagutzen badidazu zerbait irabaziko duzu, gehiago laguntzen badidazu, oraindik gehiago eskuratuko duzu)

Behar ez dena itzuliz: NABIk ez luke sail horretan egon behar; Berdintasunak zeharkakoa izan behar du, eta kontzientzia sortu beharrekoa legea betetzen dela zihurtatzeko, konstituzio-bermeak eta giza eskubideak betetzera begira, eta ez laguntza bidez aldatzen den kromoa; Berdintasunak gobernu-maila gorena izan behar du, ez jarduera minimoko eta eskubideen eta zerbitzuen murrizketako Institutua, kasu Kattalingune LGTBIQ+ eskubideetarako zerbitzu publikoa.

Hau da, hizki hauekin Chivite lehendakaria gaitzetsi nahi dugu, nahiz eta auteskunde kanpainan argazkiak atera ortzadar-banku batean, nahiz eta maiatzaren 17an LGTBIQ+ kolektiboen aldeko adierazpenak egin, nahiz eta Kattalinguneren lana eta emaitzak haztatu. Nafarroako Gobernuko azken arduradun gisa, NABIk Kattalinguneri egindako murrizketa izugarrien erruduna da, diruari, langileriari, lanerako gaitasunari eta gizatasunari dagokienez.

Remirez lehendakariordea murrizketen bultzatzaile gisa gaitzesten dugu, NABI bere sailaren menpe dagoelako, zerbitzuaren jarraiperenaren kontrako murrizketak defendatu dituelako, egia esan, edukiz, lanez eta zentzuz hustu du zuzendariordetzaren bitartez.
Suspenditzen dugu, zero borobil batekin, Izturizek NABIren zuzendaritzan egiten duen lana. Kattalingune lanean ari zen egungo zuzendaria iritsi zenean.

Azken lau urte hauetan LGTBIQ+ zerbitzua hazi egin da, bertako langileen lanari esker, Kattalingorriren kudeaketari esker, talde parlamentarioek proposatutako eta onartutako aurrekontu-partidak gehitzeari esker eta NABI inplikatu ez den arren. NABIko zuzendaria, gutxienez, Kattalingorrirekin bildu zitekeen, funtzionamendu normalizatuan. Orduan ez zuen halakorik egin, eta uko egin dio guri harrera egiteari bere murrizketa azkarrak iragarri zituztenetik. Deitu dugu, idatzi dugu, erregutu, eta ez digu inoiz aurpegirik eman, ezta harrerarik egin ere. Bere azken erantzuna izan zen: – Ezer ez dugu hitz egin behar, ateratzear nago eta. Nomina jasotzerakoan atzera botako duzu argudio horrekin? Zure karguak beste izendapen bat izan arte irauten du, eta guri begietara begiratzera ausartzen ez bazara, dimititu egin beharko zenuke. Beti esaten dugu bikotekidearen hiltzaileak, lehenik hil eta gero bere buruaz beste egiten duenak, alderantziz egin beharko lukeela: lehenik bere buruaz beste egin.

Horrela esaten diogu NABIko zuzendariari: utzi kargua murrizketak aplikatu eta Kattalingune zerbitzu publikoaren heriotza sinatu aurretik. Demokraziak, zu bozkatua izan ez zinen arren, behartzen zaitu har gaitzazun, hitz egin dezagun, negozia dezagun, demokraziak ez dizu inoiz baimenik ematen modu autoritarioan erabakiak hartzeko kaltetuak kontuan hartu gabe eta. Zentzu horretan, Remirez kontseilaria zuzendaria bezain erruduna da. Era berean, Isturiz NABIko zuzendari izendatu zuena eta estatuan kalitate handikoa eta oso nabarmena zen zerbitzu publiko baten murrizketak defendatu dituzten “medinaznarezak” ere aipatu nahi ditugu.
Hemendik, gure izenean hitz egiteko baimena kentzen dizuegu eta pertsona gisa gaitzesten zaituztegu funtzio publikoa betetzeko. Ez du balio demokrazia eta haren izendapen daktilak erabiltzea aginpide dictatorial bat egiteko. Hau da “pentsatzen duguna defendatzeko” dugun modua.

Alizia Izal Elorz eta Arraitz Koch Elizegi, Kattalingorriko kideak.

24 noviembre, 2022

Tran Memoria – Trans Legea

Azaroaren 20an Trans Memoria ospatzen da, Transfobiaren eta Haurren Eskubideen biktimen Oroitzapena. Egungo une eta testuinguru soziopolitikoak bultzatuta, LGTBI+ eskubideen arloko Estatuko Legeari buruz idatzi dugu, oro har, eta, bereziki, TRANSi buruz, lege hori onartzearen inguruan sortzen ari den polemikaren ondorioz.

Gaizki deituriko Trans Legearen proiektua irakurtzean enbarazu egin duenak ohartuko zen haren edukia komunikabideetan eta sare sozialetan esaten dena baino askoz zabalagoa dela. Izenburutik hasita: Trans pertsonen berdintasun erreal eta eraginkorrerako eta LGTBI pertsonen eskubideak bermatzeko Lege Proiektua. Inork ez du aipatzen, adibidez, zer neurri proposatzen dituen berdintasuna sustatzeko eta gay, lesbiana, bisexual, transexual eta intersexualek jasaten duten diskriminazioari aurre egiteko. Suposatu nahi dugu osoko enmiendak aurkeztu zituzten alderdi politikoek egingo zutela, eta hortik soilik ondoriozta daiteke pertsona horien eskubideak eta diskriminaziorik eza bermatzeko neurriak hartzearen aurka daudela.

Argi dago aurkako ahots batzuek, goraipatuenek, ez dutela ulertu lege-proiektuak ez duela legerik egiten trans pertsonen aldaketa fisikoa egiteko prozesu medikoari buruz, baizik eta erregistroan izena aldatzeko eta sexua aipatzeko. Trantsizio fisikoa autonomia-erkidegoek arautzen dute, bakoitzak bere legedian, eta Estatuko lege berri hau onartzeak ez dakar eskumen horiek inola ere aldatzea.

Estatuak bere eskumen esklusiboko gai bati buruzko legeak baino ez ditu egiten, hau da, Erregistro Zibilaren erregulazioari buruzkoak. Eta ez da ahaztu behar Konstituzio Auzitegiak 3/2007 Legearen 1. artikulua Konstituzioaren aurkakoa zela deklaratu zuela, eta artikulu horrek adinez nagusi zirenei bakarrik baimentzen ziela aldaketa hori, adingabeentzat diskriminatzailea zelako. Beraz, legea nahitaez aldatu behar da zentzu horretan.

Gaur egun indarrean dagoen legearekin, izen-aldaketek eta sexuaren aipamenek genero-disforiaren diagnostikoa eta bi urteko tratamendu medikoa egiaztatzea eskatzen dute. Alarma-ahotsak entzuten ditugu nerabeei hormona egiten zaielako, eta legearen helburua da, hain zuzen ere, pertsona batek tratamendu edo ebakuntza-gela batetik pasatzea saihestea, bere sexu-identitatearen araberako izen bat erabili ahal izateko. Transizio sozial bat baino egin nahi ez duten trans pertsonak daude, beren bizitza sexu-identitatearen arabera eremu guztietan garatu ahal izateko, eta gaur egun ezin dute egin.

Gero, medikuntzako edo psikologiako profesionalen kolektibo jakin batzuk daude, eta horien aurkakotasuna bihurketa-terapien legezko debekuan oinarritzen da, argudiatuz Sexu eta Genero Identitatearen Unitateetara jotzen duten nerabeen atzean beste arazo psikologiko edo egokitze-arazo batzuk egon daitezkeela, eta horien tratamendu egokiak ustezko genero-disforia desagerraraziko lukeela. Adingabeen hormonazioa ere arbuiatzen dute, Transgenero Osasunerako Profesionalen Munduko Elkartearena (WPATH) bezalako txostenak alde batera utzita; izan ere, pubertaroan aldaketak egiten hasi ondoren tratamendu horiek preskribatzen hastea gomendatzen dute.

https://www.wpath.org/media/cms/Documents/SOC%20v7/SOC%20V7_Spanish.pdf

Profesional horiek, gaiari buruz pontifikatu egiten dute, autoritate zientifikoa eta, beraz, objektiboa goraipatuz, eta, kasu batzuetan, oinarri ideologiko, etiko edo erlijioso jakin bat ezkutatzen dute, eta, guztietan, ez dakite nola funtzionatzen duten transexualei, transgeneroei eta intersexualei arreta emateko unitateek (Transbide Nafarroan edo Transit Kataluñian), Psikologia Klinikoko profesionalek artatzen baitituzte, lehenik eta behin – gai dira beste mota bateko arazo psikologiko bat detektatzeko, halakorik balego –, bai eta Endokrinologian, Pediatrian, Ginekologian, Urologia-Andrologian eta abarretan espezializatutako medikuek ere.

Argudio zientifiko horiek gogo biziz hartzen dituzte genero-disforia azeleratua duten neskatoen ama-elkarteek (fenomeno horren existentzia berriki ezeztatu du Schulich Medicine & Dentistry Kanadako Western University unibertsitateko medikuntza-eskolak, eta ondorioztatu du ez zuela ezer aurkitu ustezko DGIR fenomeno kliniko erreala dela babesten duen analisian).

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34793826/

Ulergarria da amek senti dezaketen bertigoa beren seme-alabek adierazten dioten errealitate baten aurrean; izan ere, errealitate hori ez dute ulertzen, eta ez daude onartzeko prest, aurretik indar osoz kontra egin gabe. Horregatik, adin nagusitasunera arte erabaki dezaketen bakarrak izatea aldarrikatzen dute, inolako lege-interferentziarik gabe; izan ere, beren hitzetan, nork daki gurasoek baino hobeto zer komeni zaion alabari? Gauza bera esan dezakete konfesio ultrarelegante jakin batzuetako pertsonek beren homosexualitatea aitortzen dien seme edo alaba baten aurrean, konbertsio-terapiak defendatzeko, inork eragotzi gabe sendatzeko.

Ez da onargarria, ordea, sare sozialetan eta beren errebindikazioa zabaltzeko hitzaldi askotan datu desitxuratuak edo zuzenean faltsuak erabiltzea, hala nola Genero Unitateak lehen kontsultatik hasten direla hormonak administratzen, edo nerabezaroan hormona-tratamendua hasi zuten gazteen % 85ek atzera egiten dutela (Amsterdamgo UMCko Genero Identitatearen Unitateak (UIG), medikuntza transgeneroaren alderdi guztietan mundu osoan erreferentzia denak, The Lancet Child & Adolescent Health aldizkari zientifikoan argitaratu zuen azterlan bat, eta horren arabera, nerabezaroan hormona-tratamendua hasi zuten nerabeen % 98k helduaroan jarraitzen zuten).

https://www.thelancet.com/journals/lanchi/article/PIIS2352-4642(22)00254-1/fulltext

Gure ustez, aipatutako guztiaren pisuak, zalaparta mediatikoak, zientziaren izenean desitxuratutako mezuek eta LGTBI+ pertsonen eskubideen aurkako eraso etengabeak kalte egiten diote egoera hori lehen pertsonan bizi dutenen gogoari, haien errealitatea zalantzan jartzen ari baita etengabe. Espero dugu Legearen onarpenak polemika konpontzea eta transfobiaren biktimak omentzeko eta gogoratzeko balio izatea. Eskerrik asko existitzeagatik.

17 octubre, 2022

Armairu barruan lan egitea

Cisheteronormak ikusezin bihurtzen nau, eta egunero konturatzen naiz hori zortea dela: gutxiago sufritzen dut, LGTBIfobia oso gutxitan zuzentzen zaidalako zuzenean nire pertsonari.

Erabiltzaile batek nire lanean iruzkin bifobiko bat egiten duen bakoitzean edo emakume batek kasu egin diezaiola eskatzen duen bakoitzean, pentsatzen dut nire egia jakingo balu, ez lukeela nahi nik kasu egitea.

Nire nagusiak iruzkin transfoboak egiten dituenean, amorruak eta minak komunera ihes eginarazten didate, negar txikia egitera.

Etengabe datorkit burura Donald Gloverren bakarrizketa, non lankide batek esaten zion begiz jotzeko bere nagusiaren aurrean zerekin hitz egiten zuen, homofoboa zelako eta oraindik ez zekielako bera gay zenik, eta Donaldek erantzuten zion: «Ez esan nire bizilagunari beltza naizela, nahiko arrazista delako».

Talde hegemonikoen parte izateak eskubide jakin batzuk eskuratzeko aukera ematen dizu. Ez dago zalantzarik.

Irudi mental bat daukat: lanera joatea kutxa batean sartzea bezalakoa da, ia kabitzen ez naizen kutxa bat, eta inguruko jendeak estalkiaren gainean zapaltzen duena, ondo itxita eta lurpean lurperatuta gera dadin.

Kolektiboak ez diren lagunek ez dute ulertzen: ‘zu izan zaitezke izan nahi duzuna, zer esan behar duzu hau edo bestea zaren?’

Premia hedakorra da. Nire nortasuna ukatzeak eremua irekitzen dio LGTBIfobiari. ‘Ez da horretaz hitz egiten, ezin da horretaz hitz egin, hau ez da existitzen, LGTBQIA pertsonen kasuren bat egon behar da baina ez dut bat ere ezagutzen, gutxiengoa dira, zergatik hitz egiten dute horri buruz’…

Nire lanean paperezko orri bat bezala tolesten dut nire burua aurpegia bakarrik erakusteko: bere lanaz gozatzen duena eta baita elkarrizketan ostadar tantatxoak erortzen saia daitekeena ere, baina inoiz ez lehen pertsonan, nire pertsona atzealdean geratzen da.

Erruak jaten nau. Ez dut nahi belaunaldi berriek bizitza osoa eman dezaten gurasoei esan gabe ez direla ez mutil ez neska. Ez dut isildu nahi lankide batek esaten duenean kolektiboak gero eta letra gehiago dituela eta azkenean abezedario izango dela. Baina gaizki tratatuko nauten beldurrak geldiarazi egiten nau.

Eta zu, identifikatua sentitzen zara?

Sinatua: Harrotuko erabiltzaile bat

7 septiembre, 2022

Arrisku-praktikak daude, ez arrisku-taldeak.

Oraingo honetan tximinoaren baztangari buruz idatzi nahiko genuke, gaixotasun honen eta bere transmisioaren berri emateko.

Lehenik eta behin, tximinoaren baztangaren transmisioa sexu bereko pertsonen arteko sexu-harremanari soilik egozteak, gezurra izateaz gain, giza eskubideak urratzen dituzten estereotipoak elikatzen ditu, birusak pertsona guztiei eragin baitiezaieke, haien sexu-lehentasunaren bereizketarik egin gabe.

Mehatxu ezaguna da eta horri aurre egiteko tresnak daude. Gaixotasun arina da normalean, gertuko kontaktuaren ondorioz zabaltzen dena, gripearen antzeko sintomak eragiten dituena eta erupzio bereizgarri bat duena. Baztangaren familiako ortopoxbirus batek eragiten du, eta horrela deitzen zaio, 1958an tximinoetan detektatu zutelako; hala ere, karraskarietan ere aurki daiteke (katagorriak, arratoiak, saguak eta untxiak).

Azpimarratzekoa da birusaren hilkortasun txikia. Gainera, adituek diotenez, 1980tik aurrera jaiotako pertsonak bakarrik kutsa daitezke, ordura arte baztangaren txertoa derrigorrezkoa baitzen haur guztientzat.

Tximinoaren baztanga kasu gehienak berez sendatzen dira. Birusaren ondorioz gaixotu diren pertsona askok sintoma arinak izan dituzte, eta sendatu ahal izan dira tratamendu espezifikorik gabe. Inkubazio-aldia lau eta hamalau egun bitartekoa da, eta hogeita batera iritsi daiteke. Sintoma ohikoenak hauek dira: larruazaleko erupzioa, sukarra, nekea, gongoilen hantura, buruko mina, giharretako mina eta hotzikarak.

Hans Henri P. Kluge Osasunerako Mundu Erakundearen Europako eskualde-zuzendariak berriki adierazi duenez, «tximinoaren baztanga erabat amaitu» daiteke Europan, «ralentizazio lehen seinaleak» azaldu ondoren. Azken adierazpenean dio babesik gabeko gizonekin sexu-harremanak dituzten gizonen artean dagoela fokoa, eta hor kontzentratu behar dela prebentzio- eta erantzun-ahalegina, estigmarik eta diskriminaziorik gabeko ingurunea sustatuz.

Tximinoaren baztanga ez da hiesaren berdina, birus desberdinek eragindako gaixotasun desberdinak dira eta ez du inolako loturarik COVID-19aren aurkako txertaketarekin, sare sozialetan zabaldu diren buloetan ez bezala. Tximinoaren baztangaren lehen giza kasua 1970ean erregistratu zen. COVID birusa, berriz, 2019an detektatu zen. Gainera, tximinoaren baztanga ez da COVID bezain kutsagarria edo arriskutsua, zientzialariek diotenez.

Sexu-transmisiozko infekzioa ez izan arren, eta gizonen zein emakumeen sexu-harremanetan, sexu bereko pertsonekin edo beste pertsona batzuekin gerta daitekeen arren, komunikabide batzuek hasieran notizia ematerakoan emandako tratamenduarekin, gay erotikaren praktikarekin lotu dute ezinbestean.
Espainian tximinoaren baztanga hartu duen lehen pazienteetako baten iritziz, «Gayen gaixotasuna delako estigmak» «laurogeiko HIESa gogorarazten dio», eta gainerako herritarrak immunea balitz bezala «erlaxatzeko» arriskuaz ohartarazten du. «Arrisku-praktikak daude, ez arrisku-taldeak«, dio gazteak.

Normalean, “gertaerak” dira albistearen protagonistak, baina LGTBI+ pertsonekin harremanetan jartzen direnean, askotan, albistea pertsonen indibidualtasunera eta sexu-orientaziora edo genero-identitatera desbideratzen da.
Horrek zuzenean eragiten die LGTBI+ pertsonei, eta berriz ere ahalegin handia egitea eskatzen du, sortzen dituen ondorioengandik (estereotipoak edo aurreiritziak). Informazio-tratamenduak errelatua behar bezala erabili beharra du, botatakoa diskurtso LGTBIfobiko batean bihurtu ez dadin.

Informazio gehiago:CESIDA

19 julio, 2022

Familia, kontzeptu garrantzitsua.

Batzuek familia kontzeptuarekin amaitzea proposatzen dute, beste batzuek kontzeptu hori zabaltzea proposatzen dute, hainbat eztabaida daude kontzeptu horren inguruan, zer den, nork osatzen duen, zergatik osatzen den horrela, zein den bere jatorria…

Kattalingorritik, garrantzitsua iruditzen zaigu ezagutzea eta ikusaraztea zein zabala den familiaren kontzeptua eta modua, familia zaintza-, garapen- eta euste-sare gisa ulertuta.

Familia kontzeptua sortzeko moduei buruz gehiago jakiteko, Alizia Pano, Victor Domingo eta Anouar Merabetekin hitz egin dugu eta bideo honetan jaso dugu.

Eskerrik asko, zuen gogoetak gurekin partekatzeagatik.

29 junio, 2022

Joan eta itzuliko armairuak

Aurtengo ekainaren 28ko kanpaina adineko pertsonei eskainita dago, eta horregatik aprobetxatu nahi dugu oso ezaguna ez den baina gero eta ohikoagoa den arazo bat mahai gainean jartzeko; adinekoen egoitzetan armairura itzultzea.
Diktadura frankistan jaio eta bizi izan diren pertsonez ari gara, batzuetan trantsizioaren garai ilunaz, isiltasun- eta lotsa-garaiez, non LGTBI+ egoera zerbait bekatuzkotzat ez ezik, delitu eta gaixotasuntzat ere hartzen baitzen. Urteetako borrokaren eta iraunkortasunaren ondoren, gaur egun dugunarekin zerikusirik ez duen egoera horri aurre egitea lortu duten pertsonak.
Aurrerapenak asko izan badira ere, LGTBI+ adineko pertsonek LGBTI+ izateagatik diskriminazioa jasateaz gain, edadismoagatik ere pairatzen dute, adinagatiko diskriminazioa. Are gehiago ikusezin bihurtzen ditu, eta egoera ahulagoetan kokatzen ditu.
Horri gehitu behar diogu adinekoen egoitzek dakarten armairu berria. LGTBI+ pertsonek batzuetan ez dituzte egoitza hauek leku seguruak sentiarazten, eta, horregatik, beren identitatea edo sexu-egoera ezkutatzen dute berriro. Onartuak ez izateko beldurra, lotsa edo LGTBi+ adinekoen ikusezintasuna dira egoitza batean sartzen diren unean berriro argitara ateratzen diren faktoreak. Horregatik, pertsona horietako askok beren bizitzako azken etapa honetan ezkutatzea erabakitzen dute.

Askotan egoera hori gaindituta zutela zirudien; izan ere, pertsona horietako askok beren sexualitatea normaltasunez bizi ahal izan dute urteetan zehar, eta “etxez aldatzeagatik” irauli egin behar izan dute. Giltzaz itxita zirudien armairu batean sartu behar izan dute berriro.
Horregatik, kolektiboaren aldarrikapenetako bat LGTBI+ egoitza-baliabideak sortzea da. Lehen urratsa emanda dago, Abenduak 26 Fundazioak LGTBI+ kolektiboaren historiari hurbiletik begiratzea suposatzen duen proiektu bat jarri du abian eta, horren bidez, LGTBI+ pertsonentzako lehen egoitza publikoa irekitzea lortu du Villaverden, Madrilen. Askoren artean lehena izatea espero dugu.

11 mayo, 2022

Lumofobia

Maiatzaren 17an, homofobiaren, transfobiaren eta bifobiaren aurkako Nazioarteko Eguna ospatzen da, ohikoak ez diren orientazio edo identitate sexualak dituzten pertsonek jasaten dituzten diskriminazioa eta irainak gaitzesteko. Batasunak indarra egiten du, argi dago, baina batzuetan jarrera diskriminatzaile horiek berak gertatzen dira pankartaren alde honetako pertsonen artean. Lumafobiaz ari gara.

«Luma izatea» esamolde arrunta erabiltzen da jarrera femeninoak dituzten gizonei erreferentzia egiteko, hau da, RAEko «machote» definizioarekin bat ez datozenak, hau da: gizon indartsua, ondo landatua, ausarta. Luma hitza, beren burua oso femeninotzat jotzen ez duten itxura edo jokamoldeak dituzten emakumeei dagokienez ere erabiltzen da. Azken horiek «kamioilari» edo «marimatxo» irainak jaso ohi dituzte; lehenengoei, berriz, «lokaza» esaten zaie, beti ere iraintzeko asmoz.

Oso barneratuta daukagu, nahi ta nahi ez, oso gizon arra batek indartsua, serioa, hautsiezina izan behar duela, eta ez duela segurtasunik eta tristurarik edo ahuleziarik erakutsi behar. Emakume batek delikatua, gozoa, hauskorra eta xarmangarria izan behar duen bezalaxe. Horrela irakatsi digu zinemak, telebistak, eskolako patioak eta familiak berak ere. Eta gizarteak gaizki onartzen du desberdina dena. Genero-estereotipoekin bat ez datozen pertsonekiko (gizon-maskulinoa eta emakume-femeninoa) ezinikusi horri lumofobia deitu zaio.

Lumafobiak berezitasun deigarri bat du, LGTBI+ kolektiboaren barruan ere gertatzen baita: portaera zapaltzailea da zapalduta dagoen talde baten barruan. Mugikorrentzako kontaktuen aplikaziotan maiz aurkitzen dira maskulinotasuna bestean eskaintzen edo eskatzen den bertute gisa nabarmentzen duten mezuak. Gay Times aldizkari ingelesak argitaratutako ikerketa baten arabera, lumarik gabeko gayen % 50ek uste dute homosexual afeminatuek irudi txarra ematen diotela kolektiboari. Gabriel J. Martín psikologoak, bere aldetik, ondorioztatzen du kolektiboaren barruko lumofobia homosexualitatearekiko homofobiatik sortzen dela; beste ikerketa batzuen arabera, berriz, lumaren ondoriozko bizipen traumatikoek luma disimulatzera edo arbuiatzera eramaten dute, arbuio-egoerak edo arrisku-egoerak saihesteko.

Nolanahi ere, isekak eta marjinazioak eragindako min pertsonalaz gain, lumofobiak ondorio diskriminatzaileak ditu eremu profesionalean ere. Zuzendarietako bat sustatu behar duen enpresa errespetagarri batek, hautagaien profesionaltasunaz gain, ziur aski aztertuko du ea nahi duen mutil afeminatu izatea konpainiak kanpora proiektatzen duen irudia. Oso normalizatuta dago, adibidez, gay amaneratu batek bihotzeko programak aurkeztea -arinkeria eta esamesak bere ingurune naturaltzat hartzen direlako-, baina inoiz ez albistegi serio bat. Era berean, gertagaitza da Eguraldia aurkezten duten neskak gazte eta oso femeninoa ez izatea.

Gure gizarteak aurrera egin du LGTBI+ pertsonak jasotzeko eta babesteko, baina beste kontu bat da genero-adierazpenei aurre egitea. Germán Sánchez tuiterlariak ironiaz baieztatzen du “gay izatea ondo dagoela, nabaritzen ez bazaizu behintzat”.
Munduan zehar luma harrokeriaz paseatzen dutenek, horretarako eskubide osoa izateaz gain, taldea ikusarazten eta LGTBI+ eskubideak lortzen lagundu dute eta asko lagundu dute. Bidezkoa da bere meritua aitortzea, zuri-beltzeko panorama triste bat marraztu beharrean. Pertsonak mila kolorekoak garelako.

20 abril, 2022

Intersexualitatea errealitate ezezaguna

LGTBIQ+ siglen barruan, I da zalantzarik gabe, gutxien ezagutzen den errealitateetako bat, bolg-sarrera honetan aipatuko dugun «intersexual» terminoari egiten dio erreferentzia honek. Hasteko, esango dugu letra hori ez dela beti LGTBIQ+ imajinarioaren parte izan; izan ere, beste errealitate askorekin gertatzen den bezala, denbora luzez ezezaguna izan da, eta “izendatzen ez dena, existitzen ez denez”, gaur egun, errealitate horri buruz hitz egin nahi dugu.

Intersexualitateak aldaketa kromosomikoei, genetikoei, hormonalei, genitalei eta abarri egiten die erreferentzia, eta pertsona batzuetan gertatzen dira ezarritako osasun- eta gizarte-arauaren arabera. Hala eta guztiz ere, eta nahiz eta pertsona guztiek elkarren artean diferentziak ditugun maila hormonalen, ezaugarri genitalen eta abarren arabera, pertsona hauen kasuan aldaketa horiek batez bestekoaren aldean nabarmenagoak direla, eta horregatik esaten da errealitate intersexuala dutela edo horietako batzuk, pertsona intersexualak direla.

Errealitate intersexual hori ez da bat eta bakarra, eta giza errealitatearekin zerikusia duten beste gaiak bezala (larruazalaren kolorea, adibidez), askotarikoa da. Gainera, errealitate hori ez da beti agerian geratzen jaiotzaren unean. Kasu gehienetan intersexualitate hori agerian gera daiteke, batez ere pubertaroan, espero diren gorputz-aldaketa batzuk gertatzen ez direlako, hala nola bulba duten pertsonen hilekoa. Hala ere, pertsona batzuk intersexualitate errealitatearekin bizi eta hiltzen dira, jakin gabe.

Esta gauzak argi uztearren, intersexualiteta:

Ez da patologia bat edo malformazio bat. SEXU-ANIZTASUNAREN BESTE ZATI BAT DA. Baliteke kasu batzuetan arreta medikoa behar izatea, adibidez, desoreka metabolikoengatik, baina ezaugarri intersexualak, berez, ez dira osasun-arazo.
Ez da identitate sexuala: pertsona orok daki nor den, bere gorputzak dituen ezaugarri espezifikoetatik haratago.
Ez da sexu-orientazioa: intersexualitatea ez du zerikusirik desira erotikoarekin.

Hala ere, gorputzen eta haien berezitasunen inguruan ezarritako arau soziala dela eta, pertsona intersexualek beren giza eskubideen urraketa diren egoerak bizi dituzte, eta horregatik integratzen dira LGTBIQ+ kolektiboaren barruan horien alde borrokatzeko. Gaur egun urratzen ari diren eskubideen adibide batzuk honako hauek dira:

Baimendu gabeko kirurgiak eta tratamenduak egiten dira, itzulezinak eta medikoki beharrezkoak ez direnak, ezarritako arau sozialarekin bat etortzeagatik bakarrik. Gainera, horiek haurtzaroan gertatzen dira, familiekiko desinformazio handiarekin eta, batzuetan, pertsonen ondorengo arazoak eraginez.
Osasuneko profesionalek ezjakintasun eta prestakuntza-gabezia handia dute pertsona intersexualen premia espezifikoei erantzuteko.
Gizartean ezjakintasun handia dagoenez, errealitate horren inguruan estigmatizazio eta diskriminazio handia dago familia-, eskola- eta lan-inguruneetan.

Zorionez, eta beste hainbat konturekin gertatzen den bezala, elkar ulertzeko beharrak eta eskubideen urraketa horrek eragin ahal izan duen amorruak edo minak eraginda, errealitate intersexualak dituzten pertsonek bat egin dute beren errealitateei ahotsa emateko eta laguntza-sareak sortzeko. Hemen dituzue kontsultatu ditzakezuen guneetako batzuk.

https://kaleidosintersex.com/

https://grapsia.org/

https://brujulaintersexual.org/

5 enero, 2022

LGTBI+ migratu eta errefuxiatuentzako errealitateak eta erronkak

Abenduaren 14an eta 21ean, Iruñeko Udaleko Berdintasun eta LGTBI+ arloak Harrotu, Udalaren berezko eta LGTBI+ Kattalingorri elkarteak kudeatzen duen zerbitzu publikoarekin batera antolatutako “LGTBI+ migratu eta errefuxiatuentzako errealitateak eta erronkak” jardunaldiak egin ziren. Jardunaldi horiek aurrera eramateko LGTBI+ errealitate migratuak lantzen dituzten hainbat erakunderekin kontatu ziren, hala nola, Fenix, CEAR Iruñea eta Kif-Kif Elkarteekin.

Jardunaldiak abenduaren 14an hasi ziren, 18:30ean, Sanduzelaiko civivoxean, LGTBI+ migratu eta errefuxiatuen testigantzak bilduko zituen mahai-inguru bat eginez. Fenix Elkarteko kidea eta CEAR Iruñako erabiltzaile ohi batek osatzen zuten mahai ingurua. Bertan beraien bizitza-ibilbidea kontatu zuten. Jatorrizko herrialdeetatik irten zenetik asilo politikoa eskatzeko prozesua hasi zen arte, eta ondoren, Espainiako lurraldean eta aurrerago, Nafarroan, harrera nola izan zen kontatu zuten. Bi istorioek mahai gainean jartzen zituzten migrazio-prozesuak jasaten dituzten pertsonen gabezia eta bidegabekeria administratibo, legal, politiko eta humanitarioak. Zehazki, sexu-identitate, -orientazio eta genero adierazpenagatik beren jatorrizko herrialdetan bizirik irauteko nahitaez irten behar dutenak. Izan ere, norberak den bezala bizitzeko mugak, indarkeriak, arrazismoa, lgtbifobia, poliziaren gehiegikeria eta diskriminazioaz hitz egiten ari garelako.

Fenixeko kideak bere jatorrizko herrialdean, Hondurasen, azken urtean sexu-identitate, -orientazio eta genero-adierazpenagatik izandako hilketa ugariak aipatzen zituen. Bestalde, Iruñako CEAReko erabiltzaile ohiak bere jatorrizko herrialdetik, Marokotik, irtetean izan zuen zorteaz ohartarazi zuen. Kontatzen zuen bere herrialdean bizi izan zituen indarkeria ugariak frogatzeko, poliziarekin izandako elkarrizketa nahiko zuzena izan zela. Hala ere, egoera berean dauden pertsonek zorte bera ez duten kasu asko eta gehienak azpimarratzen zituen, ez zaielako sinesten eta muga igaro ondoren ez dutelako bizileku-baimena lortzen.

Mahai-inguru horretan publikoak pisu handia izan zuen, askotan parte hartu baitzuen, bai galderak eginez, bai iruzkinak eginez, baita informazio gehiago emanez ere. Laburbilduz, oso mahai-inguru zirraragarria izan zen, eta LGTBI+ pertsona migratuek eta errefuxiatuek bizi izandako errealitateak ulertzeko, enpatizatzeko eta ikasteko balio izan zuen. Kattalingorritik eskerrak eman nahi dizkiegu bi pertsona horiei, eszenatoki batera igotzeko ausardiarengatik eta haien bizitzaren zati bat kontatu izanagatik, jakinda ez dela erraza pertsona bakoitzaren motxilei eta zauriei buruz hitz egitea.

Jardunaldien bigarren eguna abenduaren 21ean izan zen, Iruñeko Geltoki aretoan, autobus geltoki zaharrean. Egun hori honela antolatu zen: goizean, eremu profesionalera zuzenduta hainbat ponentzia egin ziren, profesionalak LGTBI+ eta migratua, arrazizatua eta/edo errefuxiatua diren pertsonen errealitatera hurbiltzeko eta horiek zeharkatzen dituzten intersekzionalitatea ezagutu dezaten. Arratsaldean, aurkezpenen bidez, intersekzionalitate horrekin lan egiten duten hainbat erakunde ezagutzera eman ziren, sarea egiteko eta elkar ezagutzeko asmoz.

Goizeko hitzaldiak Nessrin El Hachlaf Bensaid-rekin hasi ziren, KifKif elkarteko LGBTIQ+ eskubideetan espezializatutako abokatua. Nessrinek arlo juridiko eta administratibotik estatuaren ikuspegia eskaini zigun, LGTBI+ pertsona migratu eta errefuxiatuen prozesuei buruzko datu interesgarri asko emanez. Gero Jared Andino mintzatu zuen, Fenix elkartearen sortzaileetako bat. Jaredek Nafarroa/Nafarroa mailako txosten bat ekarri zuen datu estatistikoekin, Nafarroak LGTBI+ migratu eta errefuxiatuen bizi-kalitatea hobetzeko dituen zailtasunez eta erronkez hitz egiten zuena. Azkenik, Idoia Oneca CEAR Iruñako koordinatzaileak eta Sofía Zamalloa CEAR Iruñako abokatuak hitz egin zuten. Biek ekarri zizkiguten profesionalentzako erabilera-tresnak eta Nafarroako esparru juridikoko datuak.

Arratsaldean, Fenix, Kif-Kif, CEAR, Kattalingorri eta Harrotu elkarte eta zerbitzuen aurkezpenak egin ziren. Oso erabilgarriak izan ziren aurkezpenak elkarteen funtzioak ezagutzeko eta honekin, sare lana indartzeko. Jardunaldiei amaiera emateko, Geltokiren kantinan pikoteo bat prestatu zuten.

17 mayo, 2021

Maiatzak 17: LGTBIfobiaren Aurkako Nazioarteko Eguna

LGTBIfobia terminoak Lesbiana, Gay, Bisexual,Transexual, Intersexual eta izan, sentitu eta adierazteko forma ez normatiboen kontrako intolerantzia, diskriminiazio edo errefusa jarrera edo ekintzei egiten dio erreferentzia, atzean orientazio sexual, identitate edo adierazteko moduen arrazoiak daudenean. Gutxi hitz egiten da termino honetaz baian egunerokoan pertsona askok jasan behar izaten ditugun diskriminazio jarrera asko barnebiltzen ditu.

Begiradak, erasoak, komentarioak… epaiak. eta kasu batzuetan ere eraso zuzenak, ahozkoak edo fisikoak. Baina beharrezkoa al da norbait fisikoki erasotzea mina eragiteko?

“Irakurtzen duena homosexuala”, “hori neskena da”, “bisexualei denak gustatzen zaizkie”, “bai, ni ere extralurtar sentitzen naiz”… horrelako komentarioak egunero entzuten dira ikasgeletan; esta hortik kanpo ere. “Baina ez da txarrera irakasle”,“gure arteko txantxa bat da”…. Ikasgelak diagnostiko larria duen gizarte baten isla eta sintoma dira: ezjakintasun handia eta onarpen eskasa.

Hitz egin dezagun aniztasunaz eta ikasgeletan hontaz egiten den lanketaz. Eskoletakoaz eta honen kaleko isladaz. Sarriegi entzuten dugu “hemen nahi duenak nahi duen bezala adierazi daiteke, piska bat ausarta izan behar du bakarrik”. Baina, gainontzeko denak bezala, publikoki askatasunez adierazi ahal izateko ausarta izan behar al da? Justua al da zama guztia beste pertsonen bizkar gainean uztea? Edo denoi dagokigu denak gure modu bakar eta errepikaezinean bizitzeko, harremantzeko eta adierazteko libre sentitzeko espazio askea sortzea ?

“Baina transa zara? Benetan? Ba ez zaizu nabaritzen, mutil mutil bat dirudizu”.

“Guapa da, ez dirudi transa denik, ez nuen pentsatuko”.

“Baina orduan neska zinenean nola zenuen izena?

“Bikotea duzu? Ze ausarta ez? eta bera zer egon zen lehenago, neskekin edo mutilekin? “Eta nola da mutil trans batekin larrua jotzea?”

“Eta orain zein komunetara zoaz, desgaitasuna dutenen komunera?”

Edo ginekologian “ea, non dago emakumea?”

Eta horrelako hamaika…

Eta zer esan landa eremuari buruz…

“Ba al duzu neska lagunik mutiko?”

“Hemen ez dago horrelako inor”

“Badago gay bat bai, nik berarekin normal normal hitz egiten dut”…

Benetan esaten ahal dugu aniztasunak espazio erreal bat duela Nafarroako landa eremuan? Ba al dago Nafarroa osoan LGTBIfobiaz salbu den tokirik?

Sarri ez dago eraso zuzenik baina ikusezin bihurtzea ez al da ere LGTBIfobia keinu bat? Benetan barneratua dugu aniztasuna elikatu beharreko balio bat dela? Uste al dugu nafarroan LGTBIfobiarekin amaitzea lortu dugula? Tamalez horrelako egunek ezinbesteko izaten jarraitzen dute. Hau ez delako ausardia kontu bat eta aniztasunean inbertitzeak LGTBIfobiari aurre egitea suposatzen duelako, pertsona guztiak espazio guztietan askatasun osoz adierazi ahal izateko.

* Irudi nagusian, Normunds Kindzulis, apirilean Tukumsen izandako ustezko eraso homofobo batean hildako gazte letoniarra.

Loading new posts...

No more posts