Trans memoria, azaroak 20 Transfobiaren biktimen gogoratze eguna
Oraingo honetan, transfobiaren biktimak oroitu nahi ditugu lerro hauek 2020ko azaroaren 20ri eskainiz.
Horretarako, hainbat trans bizipenen inguruko oroimena egin nahi dugu, eta haien azalean bizi eta esperimentatu zituzten pertsonak ekarri nahi ditugu protagonistatzat.
Hasteko, munduko lehen Trans pertsona aipatuko dugu, Lili Elbe, «Daniar neska» bezala ezagunagoa, bere biografian oinarritutako filmagatik, 1882an jaio zen Danimarkan. Zehatzago esateko, «Sexu-aldaketa» izeneko kirurgia egin zuen lehen pertsona ezaguna izan zen, urte haietan oso esperimentala zen ebakuntza.
Gaur egun, esan dezakegu ez dela zorrotza sexua kirurgia bidez aldatzen dela esatea, baizik eta genitalen (barnekoak eta/edo kanpokoak) morfologia aldatzen dela. Izan ere, badakigu sexua ez dutela genitalek ematen, baizik eta pertsona bakoitzak bere burua pentsatzen duela, norberak badikigu nor garen, nahiz eta guztiz zilegi izan kirurgiak egitea edo ez egitea, gu ahalik eta ondoen bizitzeko.
Jarraian, Christine Jorgensen izendatu nahi dugu, 1926an New Yorken jaioa, «Sexua berresleitzeko» kirurgia arrakastatsu bat izan zuen lehen pertsona izan zena eta 1951n, Lilik egin eta 20 urtera, bere izaera publikoki onartu zuena. Ebakuntza horrekin batera hormona-terapia bat ere egin zitzaion.
1951.urtea, historikoki, herenegun esatea bezala da, eta, beraz, zuekin partekatu nahi genituzkeen galdera batzuk datozkigu burura: ezinbestekoa al da kirurgia genitala egitea emakume edo gizon izateko? Zerk egiten gaitu emakume eta gizon?
Oroimena egiten ari garela aprobetxatuz, ezin dugu Michael Dillo alde batera utzi, lehen trans gizon (dokumentatua), Ingalaterran jaio zen 1915ean. Michael 1939an hasi zen testosteronarekin hormonatzen, gizona zela oso jakitun. Erreferente bihurtu zen, baina, aldi berean, bere herrian ere baztertua izan zen, gaur egun «sexilio» deitua izan dena bere bizitzan zehar zenbait aldiz jasan behar izan zuen.
Gure lurraldetik pixka bat gertuago, espainiar estatuan, Bibiana Fernandez ospetsua aipa dezakegu, bere izena 1998an aldatu zuena. Ez al zaizue denbora-jauzi handia iruditzen errealitate hori Espainian ikusten hasten denerako? Eta Europara begiratzen badugu, 2020an lehen aldiz, emakume trans bat sartu da Belgikako kabinetean ministro gisa, Petra De Sutter alegia.
Euskal Herritik hurbilago dagoen erreferentziaren bat bilatzen saiatu gara, eta erreferentzia ezagunei buruzko informazio gutxi aurkitu dugu. Hala ere, ezin dugu aipatu gabe utzi Antonio Erauso (Donostia, 1585), bere jaiotza-izena Katalina izan zena, eta bere biografiak gizon bezala bizi izan zela erakusten duena, «Deskubritu» zuten arren eta bere nortasuna sekula aitortu ez zioten arren. Horrek Euskal Herriaren memoria historikoa ikertzeko, lantzeko eta aitortzeko dagoela ondorioztatzera garamatza. Lan horrek ahalegin handia eskatzen du, baina, aldi berean, interesgarria eta beharrezkoa da.
Amaitzeko, esan nahiko genuke zein garrantzitsuak izan diren gure aurretik dauden pertsona horiek ikusarazteko, balioa emateko eta, batez ere, existitzeko. Hainbat pertsona ezagun aipatu ditugu, eta egunerokotasunaren garrantzia ere aipatu nahiko genuke, beste leku batetik gauden/garen guztiengatik. Jakina, La Venenori buruzko gaur egungo seriea bezalako hedabideetan agertu diren artista, ospetsu eta aurpegi publiko guztiek lortutako ikusgarritasuna alde batera utzi gabe.
Azken batean, azpimarratu behar da trans pertsonok oso balio aberasgarria ematen diogula gizateriari: aniztasuna. Horregatik, eskerrik asko IZATEagatik.
Izan ginenengatik, gara eta izango gara.
Jarraian, esteka interesgarri batzuk utziko dizkizuegu, artikulu honetan aipatzen diren pertsonen bizitzei buruz gehiago irakurtzeko:
Munduko lehen trans pertsona (deklaratua) – Emakume daniarra:
https://eu.wikipedia.org/wiki/Lili_Elbe
Christine Jorgensen. Estatubatuarra. Lehen ebakuntza arrakastatsua:
https://eu.wikipedia.org/wiki/Christine_Jorgensen
Michael Dillo. Lehen trans gizona. Ingalaterra. Medikua. Hainbat aldiz erbesteratu zen:
http://ovejarosa.com/michael-dillon-primer-hombre-transexual-la-historia
Historiako 10 trans nabarmenenak:
https://www.losreplicantes.com/articulos/transexuales-destacados-historia
Europako lehen ministro trans. Belgikan. 2020:
https://www.france24.com/es/20201005-petra-de-sutter-primera-ministra-transgenero-belgica-europa
Katalina Erauso:
https://eu.wikipedia.org/wiki/Katalina_de_Erauso