Abenduak 1: HIESAaren aurkako borrokaren Munduko Eguna

Abenduaren 1a da, eta 1988tik aurrera, HIESaren aurkako borrokaren Munduko Eguna ospatzen da. Ezin genuen eta ezin izan dugu alde batera utzi data hau, LGTBI+ kolektiboari estuki lotuta baitago: bai birusak berak gehien erasandako komunitateetako bat izateagatik, bai birusari lotutako estigma sozialagatik, bai historian zehar LGTBI+ elkarteen borroka-ildoetako bat izateagatik.

Oraingoan, Sare eta Nafarroako HIESaren Aurkako Batzorde Herritarreko kideekin hitz egin dugu (hemendik aurrera Comi izendatuko dugu). Iruñean egoitza duten bi elkarte dira, eta urteak daramatzate lanean GIBa desagerrarazteko eta Nafarroan sexu-osasuna sustatzen.

Mahai-inguru birtual bat balitz bezala, hiru galdera planteatu dizkiegu beraien iritziak ezagutzeko eta errealitate horien ñabardura guztiak ezagutu ahal izateko. Has gaitezen.

Lehenengo galdera da: zergatik da garrantzitsua egun hau ospatzen jarraitzea?

Sarek honako hau esan digu: «Gaur inoiz baino gehiago, CESIDAtik eta kolektibo honetako kide garen erakunde guztietatik aurtengo leloa, beharrezkoa da egun hau ospatzen jarraitzea. Ia 40 urte dira HIESaren pandemia agertu zela eta oraindik ez da lortu ONUSIDAren 90-90-90 helburuak lortzea. Oraindik ez dugu erantzun eraginkorrik lortu, ez zientziatik, nahiz eta aurrerapen asko egon diren, ezta erakundeetatik ere, eta gaur egungo esku-hartze ildoak ez dira nahikoak. «

Comiren ustez, «Alde batetik, GIBarekin bizi diren pertsonekiko estigma handia dago oraindik. GIBarekin bizi diren pertsonekiko serofobiak edo diskrimazioak oraindik ere bizitza asko markatzen ditu, eta gure gizarteetatik ezabatzeko lanean jarraitu behar dugu.

Horregatik, uste dugu garrantzitsua dela DETEKTAEZINA= TRANSMITIEZINA den mezua ezagutzea: GIBa duten eta tratamenduan dauden pertsonek ezin dute transmititu. Aurrerapen medikoek eta gaur egungo tratamenduek aukera ematen diete GIBarekin bizi diren pertsonei birusen karga hain maila baxuetara murrizteko, non birusa egoera latentean mantentzen den, detektaezintasuna deritzona. Horrek esan nahi du, erretrobirusen aurkako tratamenduekin bat eginez, GIBarekin bizi diren pertsonek birus karga murrizten dutela gaixotasuna garatzea eragozten duten mailetara, eta birusa ezingo litzatekeela organismo batetik bestera transmititu.

Gainera, gogoan izan behar dira bizia galdu eta galdu duten pertsona guztiak, baita kaltetuak izan diren guztiak ere. Oraindik ere, birusa kontrolatzeko behar diren tratamenduak eskuratu ezin dituzten pertsona askok bizia galtzen jarraitzen dute mundu osoan. «

Hona hemen egin dizuegun bigarren galdera: aldaketarik egon al da pandemiako hilabete hauetan GIBaren aurkako borrokan? Zein?

Sareren ustez, «Gure erabiltzaile asko zailtasun larriak izaten ari dira. Gure erabiltzaile guztiei eragin die, batez ere emakumeei. Etxebizitza eskuratzeko arazoak, lana galtzea; izan ere, gehienek zaintzan edo etxeko lanetan lan egiten dute, eta beren enplegatzaileek beldurra zioten kutsatzeari, beren atsedenaldiei uko egin behar izan dieten emakume barneratuei, eta, beraz, lana mantentzeko familia ikusteari. Konfinamenduan arazoak izan dituzten emakumeak, eta, are gehiago, indarkeria pairatu dute etxebizitza partekatuetan, baina ezin izan dute beste etxebizitza bat eskuratu pandemiaren ondorioz.

Jarraipen medikoek aldaketak izan dituzte, itxaronaldiak askoz luzeagoak dira hitzorduak eta azterketak, analisiak eta abar izateko. Ospitale-farmaziaren banaketari dagokionez, Nafarroan, zorioneko egon gara, etxeetan ematen zutelako eta medikazioari dagokionez ez delako inolako zailtasunik egon. GIBaren prebentzioan eta detekzioan oso garrantzitsuak diren sexu- eta ugalketa-osasunari buruzko kontsultak, eta hauek ere kaltetuak izan dira. Lehen Mailako Arretako kontsultei dagokienez, guztiok ikusten dugu eta badakigu gainkarga jasaten dutela. Izan ere, asteazkenetan kontzentratzen dira, osasun-zentroetan aldarrikatzeko, eta ondorio larria dute GIBaren detekzioan ere, eta, beraz, birusaren bilakaerari eragiten diote. Era berean, geldiarazi egin da PREP ezartzeko prozesua, GIBaren transmisioaren prebentzioan ondorioak izango zituen planifikatuta zegoen bezala. «

Ildo beretik, Comik honako hau dio: «Jakina, COVID-19ren pandemiak herritar guztiei eragin digu, eta, beraz, baita GIBarekin bizi diren pertsonei eta gaiarekin lan egiten dugun erakundeei ere.

GIBaren arriskuak murrizteari dagokionez, bereziki etxeko konfinamenduaren lehen hilabeteetan xiringak trukatzeko programek eta elikagaien bankuak izan dute eragina. Erantzun azkarra eta eraginkorra eman behar izan dugu, etxez etxeko zerbitzuak ezarriz eta, kasu askotan, telefono bidezko laguntza emozionaleko gure esku-hartzea areagotuz.

Era berean, paralelismoak egin dira COVID-19 pandemiaren eta GIBaren pandemiaren artean. Eta GIBaren aurkako borrokatik gauza asko ikasi behar direla egia bada ere, ezin dira homologatu, osagai desberdinak dituztelako, fase historikoa, ondorioak, bai eta esanahia eta estigma ere, bi kasuetan desberdina dena. «

Eta amaitzeko, planteatzen dizuegun azken galdera hau da: zer erronkari egin behar dio aurre GIBaren aurkako borrokak etorkizunean?

Sareren ustez, «Egungo pandemiari emandako erantzunak ez du atzera egin behar lortutako lorpenetan, ezinbestekoa da aurrera egiten jarraitzea diskriminaziorik ezaren eta GIBari lotutako tratu-berdintasunaren aldeko itun sozialean jasotako neurrien ezarpenean. Borroka egin behar dugu krisiak berriz ere pertsona ahulenei eragin ez diezaien, GIBarekin bizi diren pertsonak barne. Ezinbestekoak dira oinarrizko baliabideak, etxebizitza, elikadura eta abar eskuratzea bermatzen duten gizarte- eta erakunde-ekintzak. Beharrezkoa da GIBaren eta sexu-transmisiozko beste infekzio batzuen diagnostiko goiztiarra bermatzea behar duten pertsona guztientzat.

Funtsezkoa da GIB/HIESari lotutako estigmaren eta diskriminazioaren aurka borrokatzea; pertsona askok auto-konfinamendu sozialeko egoeran jarraitzen dute, beren errealitatea isolatuta bizi dute eta beren seroestatusa ezkutatzen dute. GIBarekin bizi diren pertsonei arreta soziosanitarioa bermatu behar zaie.

Gainera, beharrezkoa da lidergo politikoa eta konpromiso ekonomikoa izatea, GIB birusak eragindako infekzioari ematen zaion erantzunaren iraunkortasuna bermatzeko; HIESari buruzko Plan Nazionala indartu behar da, eta Nafarroan HIESaren Programa berreskuratu. «

Eta Comiren aburuz, «Etorkizunean erronka gisa geratzen dira GIBaren aurkako estigmaren aurkako borroka, eta pertsona guztiek tratamenduetara sarbidea izan dezaten lortzea, non bizi diren edo beren legezko estatusa edozein dela ere. Nafarroaren kasuan, badugu abantaila bat: gure erkidegoan bizi diren pertsona guztiei bermatzen zaie GIBaren tratamendua, haien paperetatik harago. Nabarmendu nahi dugu hori, eta beste lurralde batzuetara estrapolatu beharko litzateke.

Beste erronka nagusietako bat GIBa duten pertsonenganako diskriminazioa eta estigma ezabatzea da. GIBarekin bizi diren pertsonen eskubideak aldarrikatzea funtsezkoa da sexu-osasunaren sustapenean eta giza eskubideei dagokienez.

Eta azkenik, baina ez horregatik garrantzi gutxiagokoa, hainbeste bizitzatan eragina izan duen infekzio honi irtenbidea aurkitzeko ikerketetan inbertitzea. «

Ikus dezakegunez, oraindik asko dago egiteko GIBaren aurkako borrokan. Kattalingorritik, eta lankideek aipatu diguten guztia laburbilduta, esan genezake oso garrantzitsua dela GIBarekin bizi diren pertsonen gizarte-diskriminazioaren aurka borrokatzen jarraitzea, Covid-19ren aurkako borrokak eragin ez dezan profesionalek arlo horretan egindako lan osoan, eta garrantzitsua dela birusaren aurkako lana bermatuko duten politika publikoek. Hori guztia pertsonen bizitza erdigunean jartzeko.

Eta amaitzeko, eskerrak eman nahi dizkiegu bai Sareri bai Comiri post honekin kolaboratzeagatik, eta batez ere, urte hauetako lanagatik. Eskerrik asko!